banjalukaforum.com

Tajna operacije Seva

Dvadeset i sesti oktobar 1993. i danas je najcuvanija tajna bosnjackog vrha: tog dana drzava se zvanicno obracunala sa kriminalom u vlastitim redovima. Puno kasnije saznat ce se da je te noci ubijeni komandant Desete brdske brigade Musan Topalovic Caco odgovoran za najvece ratne zlocine pocinjene u opsjednutom Sarajevu. Nakon tri godine lezanja u mezaru pod oznakom NN, Caco je spektakularnom dzenazom ispracen na sehidsko mezarje Kovaci. Prica o Kazanima jos nije zavrsena. Prezivjeli clanovi porodica masakriranih civila jos cekaju ostatke svojih najblizih, a tadasnje najuze rukovodstvo drzave zorno skriva istinu. Dani otkrivaju da su vec u junu 1993. Fikret Muslimovic, Bakir Alispahic i Rasim Delic odobrili tajni plan Seva koji je trebao eliminirati Musana Topalovica Cacu, komandanta Desete brdske, Ramiza Delalica Celu, zamjenika komandanta Devete motorizirane brigade, i Ismeta Bajramovica Celu, komandira Vojne policije. Sokantan podatak skriven u planu Seva glasi: treba ukloniti i Sefera Halilovica, netom smijenjenog komandanta Armije BiH!



Pise: Vildana Selimbegovic

Kome je smetao Nedzad Ugljen?

Spisak za hapsenje

Cestitke

U Velikom parku u Sarajevu, 26. oktobra ove godine, po prvi put ce jedna zvanicna delegacija poloziti cvijece na mezare i grobove mladica poginulih prije sedam godina, u noci obracuna sa dijelovima komande Desete brdske i Devete motorizirane brigade. Musan Topalovic Caco, komandant Desete brdske, ubijen je iste noci, na jos uvijek nerasvijetljen nacin; no, nakon tri godine skrivanja u NN mezaru, Caco je uz spektakularnu dzenazu sahranjen na Kovacima. Iza njega su ostali Kazani, mrlja na savjesti Sarajeva, ratni zlocin nad civilima pocinjen u srcu opsjednutog grada. Dani su otvorili dosje Kazani, otkrivajuci najcuvaniju tajnu bosnjackih vlasti u ovom gradu, medjutim, prica o Kazanima i istina o sarajevskim (para)vojnim formacijama jos uvijek predstavlja nepotpuni mozaik. Tragajuci za dijelovima koji nedostaju, dosli smo do originalne dokumentacije sa oznakama: VOJNA TAJNA, STROGO POVJERLJIVO!

Originalni dokumenti svjedoce da je najvisi vojni i policijski vrh vec u junu mjesecu 1993. ne samo znao sta se desava u Sarajevu vec i do tancina razradio plan djelovanja: Akcija Seva odobrena je od Fikreta Muslimovica, tadasnjeg nacelnika Vojne bezbjednosti ARBiH, Bakira Alispahica, ministra MUP-a RBiH, i tek postavljenog komandanta Glavnog staba ARBiH - Rasima Delica.

U precizno razradjenom planu ide se do takvih detalja kakvi su, kada je o Desetoj brdskoj rijec: "Hasic Senad, dolazak na kucnu adresu, agresivan, sklon pruzanju fizickog otpora, uvijek naoruzan, izvrsiti privodjenje u prostorije kasarne Ramiz Salcin. Hasic Senad, lociranje inkriminisanih radnji, dopuna krivicne prijave, pojacano obezbijediti vitalne objekte, odgovorna lica."

Dio koji se odnosi na Ismeta Bajramovica Celu kaze: "Pribaviti potrebnu dokumentaciju o ubistvu vojnika Lucic Zorana, podnosenje nove krivicne prijave na okolnosti ubistva Lucic Zorana, izvrsiti privodjenje Ismeta Bajramovica, odredjivanje pritvora, izvrsiti prikupljanje podataka o Bajramovicevim ugostiteljskim objektima, izvrsenje ubistava, silovanja, kradje, pronalazak narkotickih sredstava, oduzimanje oruzja, oduzimanje predmeta, podnosenje krivicnih prijava."

No, sokantno je da realizacija plana Seva, uz privodjenje Ramiza Delalica Cele i prikupljanje pismenih izjava kako bi se dopunili podaci o njegovom djelovanju, sadrzi i sljedece: "Saciniti detaljan operativni plan razgovora sa Seferom Halilovicem na okolnosti njegovih kontakata sa bezbjednosno interesantnim licima u inostranstvu. Cilj razgovora je kompletiranje kompromitirajuceg materijala"?!

Medjutim, uz taksativno pobrajanje esalona i jedinica koje ce ucestvovati u planiranim akcijama, plan Seva zapravo potvrdjuje koje su sve vrste eliminacije bile u opticaju: "Obaviti razgovor sa Cacom i Celom na kojem treba ponuditi izlazak iz zemlje i aboliciju svih djela"?!

Zanimljivo je da se nakon odobrenja plana akcije i realizacije Seva, Fikret Muslimovic svojim potpisom vise nigdje ne pojavljuje: tek 13. oktobra 1993. Rasim Delic i Bakir Alispahic potpisuju Plan akcije Trebevic 2, koji je zapravo razradjivanje plana Seva. Plan obuhvata "dijelove komande jedinica Prvog korpusa: komande Desete brdske, Devete motorizirane, Gardijske brigada Delta, Drugi samostalni motorizirani bataljon, kao i pojedince i grupe iz Odreda za posebne namjene Zulfikar koji su u dosadasnjem toku rata konstantno ispoljavali nezakonitost u radu, cime se narusavali jedinstven sistem rukovodjenja i komandovanja i ugrozavali licnu, pravnu i imovinsku bezbjednost gradjana. Kod dijela rukovodeceg kadra u ovim jedinicama prisutne su intencije vaninstitucionalnog organiziranja kroz namjere formiranja posebnog korpusa koji bi u tim uslovima imao karakter paravojne jedinice u kojem bi se nasao veliki broj starjesina i vojnika patriotski opredijeljenih na liniji jedinstvene i nedjeljive ARBiH. Navedene jedinice naoruzane su kvalitetnim pjesadijskim i protuoklopnim sredstvima. Raspolazu nitroglicerinskim puskama. Dejstva ovih jedinica mogu biti podrzana vatrom PA sredstava, PAT-ova 20 milimetara, PAM-ova, kao i vatrom iz minobacaca 120 mm i topom B1 76 mm, sto ima Deseta brdska. Zdruzene snage Armije BiH, MUP-a i CSB Sarajevo izvrsit ce siru blokadu grada, obezbijediti izolaciju prostora za izvodjenje akcije, blokirati objekte iz kojih je moguce ugrozavanje bezbjednosti i izazivanje vanrednog stanja."

Dakle, vec je Trebevic 2 sakrio dio stvarnih namjera i ciljeva plana akcije Seva i ima za cilj "ostvariti punu kontrolu na teritoriji grada Sarajeva". Na taj nacin treba obezbijediti da se sukobi ne prosire, a zadatak koji se postavlja pred vojnike i policajce glasi: "Sva naoruzana lica razoruzati, identificirati, izvrsiti njihovo privodjenje u najblizu policijsku stanicu." Nimalo lak i jos manje precizan zadatak dobili su mjesovita grupa sastava dva voda Bataljona vojne policije Staba vrhovne komande, dva voda CSB Sarajevo Lasta i dva voda MUP-a RBiH jacine po 60 ljudi koji su trebali blokirati komandu Desete brdske, komandu Treceg bataljona Desete brdske, jurisnog odreda Desete brdske. Naredba glasi: "Sprijeciti napustanje objekata i onemoguciti izvrsenje razvoja jedinica za borbenu intervenciju prema drugim objektima. Lica u objektu pozvati na pregovor u slucaju pruzanja otpora, neutralisati vatrene tacke za privremeno onesposobljene objekte." Komanda nad mjesovitom grupom pripala je Jozi Andjicu, a za zamjenika je imenovan Amir Corbo. Komandu Prvog bataljona Desete brdske trebale su blokirati mjesovite snage od 20 vojnih policajaca iz Bataljona vojne policije i 10 policajaca iz manevarske cete CSB. Jedinicom komanduje Danijel Burazerovic, a zadatak glasi: "Izvrsiti punu blokadu objekta, onemoguciti njegovo napustanje; u slucaju pruzanja otpora neutralisati spoljno obezbjedjenje, ljudstvo i objekte, pozvati na predaju i primjenom svih raspolozivih sredstava i ovlastenja prinuditi na predaju i lisiti slobode." Objekte Izvidjacke cete Devete motorizirane blokiraju mjesovite snage MUP-a sa sedam pripadnika Bataljona vojne policija; objekte Jurisnog odreda Devete motorizirane u Romanijskoj ulici blokiraju mjesovite snage CSB Sarajevo sa dva odjeljenja Crnih labudova; komandir jedinice Avdo Subasic. Objekte Cete vojne policije Devete motorizirane blokiraju Laste i SJB Stari Grad, a komanduje Zeljko Lukezic. Zgradu Tekstilne tehnicke skole blokiraju snage CJB Stari Grad i dio jedinica Prvog korpusa, komanduje Enes Bezdrob. Objekte Gardijske brigade Delta blokiraju snage Drugog esalona; Drugi samostalni bataljon na Stomatoloskom fakultetu blokiraju snage drugog esalona - komanduju starjesine Prvog korpusa. Rezervni esalon dobija u zadatak privodjenje, a komandir mjesovite ekipe je Stjepan Vlasic. Za svako lice koje se privede formirati ekipu od policajca, operativca, dva policajca ili vojnika iz Korpusa. Privremenim sabirnim centrom rukovodi Reuf Jahic ili njegov zamjenik, a za informativne razgovore zaduzena je mjesovita ekipa: Sevko Halilovic i Enver Mujezinovic, te Himzo Popovic. Na kraju je grupa za komandovanje akcijom Trebevic 2: Ismet Dahic, Vahid Bogunic, Kemo Ademovic, Rusmir Mrkovic i Dzevad Radzo.

Neki od informiranijih aktera ovih zbivanja priznat ce da su kompletnu akciju dozivjeli kao rezultat ranijih saznanja i cestih nesnalazenja kada je u preklapanju nadleznosti rijec. Naime, najveci dio komandnog kadra i vojske i policije imao je vec dugo Informaciju o sukobima nadleznosti oruzanih snaga i Ministarstva za unutrasnje poslove. Ova Informacija je bila vrlo precizna: "Pod okriljem pripadnosti oruzanim snagama BiH, pored borbi na odbrani od agresora, odredjene grupe vrse protivzakonske radnje kod pretresa stanova gradjana, oduzimanja raznih predmeta, pa cak i hrane."

Informacija se poziva i na pokusaje eliminisanja takvog stanja kada je utvrdjena i regulirana nadleznost vojne policije, sa akcentom da vojna policija kontrolise i regulise saobracaj vozila koja pripadaju oruzanim snagama ARBiH, odnosno da vrse kontrolu pripadnika oruzanih snaga RBiH, a da policija vrsi nadleznosti iz zakona o unutrasnjim poslovima. Nakon regulisanja nadleznosti rada vojne policije i formalnog prepustanja pripadnicima MUP-a RBiH da se bave poslovima i zadacima bezbjednosti, stoji u istoj Informaciji, nastavljaju se pojave da pojedine strukture ili pojedinci vojne policije na nezakonit nacin uzimaju sebi u nadleznost ono sto po zakonu pripada policiji MUP-a RBiH, sto veoma uvecava pravnu, imovinsku i drugu nesigurnost. Postoje i primjeri: "15.7.'92. na punktu Otes - Ilidza, nakon sto je policija CB Ilidza oduzela dva kartona Stocka od Sabanovic Adisa, pripadnika Armije BiH, na punkt dolazi petnaestak naoruzanih pripadnika Armije i sa uperenim puskama oduzima oduzeti Stock s prijetnjom da ce pucati na policiju. 9. jula '92. u Sarajevu kod katedrale vojna policija sa celu sa Delalic Ramizom je razoruzala, pretukla i privela pripadnike policije MUP-a Peru Franjica, Bosnjak Danka, Bolic Zeljka i Sutalo Ivicu. 22. jula na punktu Stupska petlja zapovjednik HVO-a Velimir Maric udaljio pripadnike MUP-a RBiH s obrazlozenjem da ce od tog momenta punkt drzati iskljucivo policija HVO. 27. jula '92. pripadnici TO Stela nisu dozvolili policiji MUP-a Sarajevo da vrsi kontrolu i regulisanje saobracaja na raskrsnici 6. proleterske i Ive Andrica, tvrdeci da je njihova teritorija. Prilikom kontrole jednog vozila u ulici Dzemala Bijedica, patroli policije MUP-a suprotstavili su se sa uperenim oruzjem pripadnici vojne policije i tom prilikom razoruzali clanove patrole policije. 14. 8. grupa naoruzanih lica sa puskama na gotovs, predstavivsi se kao vojna policija, grupa Kurtalj Fahrudina, razoruzala je pripadnike policije MUP-a u stanci policije Kosevo 2, a nakon raspitivanja oko nekog vozila koje je oduzeto, uz izvinjenje vratili oruzje policajcima. 15. augusta '92, na punktu kod katedrale, zbog obezbjedjenja prolaska delegacije iz Vatikana, saobracaj je bio zaustavljen. Jedno motorno vozilo kojim je upravljao pripadnik vojne policije pokusalo je nasilno da prodje. Na upozorenje pripadnika policije da su od starjesina dobili naredjenje da nikog ne pustaju dok ne prodje delegacija, pripadnik vojne policije je odgovorio jebo te starjesina u usta koji ti je izdao takvo naredjenje, da bi potom izvadio pistolj i uperio ga u policiju MUP-a. Vidjevsi to, policajci su repetirali automatske puske, da bi u jednom trenutku iza ledja prislo jedno lice i na sljepocnicu policajca Idrizovic Adija stavilo skorpion, uz prijetnju da je metak u cijevi. U medjuvremenu su na lice mjesta stigla jos petorica pripadnika vojne policije sa oruzjem, i nakon smirivanja vozaca vojne policije, razisli su se. U tri navrata u stanicu policije Centra pored Oslobodjenja dolaze naoruzani pripadnici policije TO, ciji je komandant Dzevad Topic Topa, i pod prisilom oruzja odvode pojedine pripadnike policije u Centralni zatvor. Posljednji put to se desilo 16. augusta '92, kad su tri naoruzana pripadnika TO policije razoruzala i privela policajce te stanice policije na saslusanje. Dana 19. 8. na saobracajnom punktu na Cengic Vili, Treska, u Sarajevu, saobracajna policija je razoruzala jedno civilno lice koje je nosilo akreditaciju policija. Nakon toga, na lice mjesta je doslo 12 vojnih policajaca od kojih je jedan od njih udario rukohvatom pistolja u predjelu glave policajca MUP-a Oruc Emira, od cega je ovaj pao, a ostali su razoruzali patrolu i priveli ih u stab Juke Prazine. Evidentirani su slucajevi da su pripadnici vojne policije razoruzavali, privodili, maltretirali clanove MUP-a RBiH, kao i to da su upadali u stanice policije i iz njih na osnovu licnog naloga njihovog starjesine razoruzavali policajce i privodili ih u svoje prostorije. Slucaj stanice policije Centar, Trg Oslobodjenja 1."

Mnogo kasnije, priznaju neki od aktera danas, shvatit ce da su i tokom izvrsenja plana akcije Trebevic 2 bili u situaciji da nemaju jasno precizirane zadatke, a kamoli da su znali sta je stvarni cilj njihovog djelovanja. To je zapravo vidljivo i iz izvjestaja koje su vodje timova pojedinacno kasnije prilagali zdruzenom timu Armije i MUP-a koji je odgovarao za akciju. Dani donose i dijelove nekih od izvjestaja.

Jozo Andjic (zamjenik komandanta Odreda specijalne policije Lasta): "Po prijemu zadatka od komande akcije u noci 25. na 26. 10. '93. poveo sam prvu cetu OSP Lasta na lokalitet Bistrika, siri rejon oko ulice 6. novembra, i stambenih objekata pod brojevima 17 i 21. Na tom prostoru, u skoli MM Salom i stambenoj zgradi Karingtonka, nalazili su se smjesteni pripadnici i jurisnici 10. brdske, a u istoj ulici, u stambenom objektu pod brojem 17, stanovao je komandant pomenute brigade Musan Topalovic Caco. Prije polaska na lice mjesta izvrsio sam pripremu. Posebno sam naglasio da se strogo vodi racuna o svakom policajcu, da se sve borbene aktivnosti izvode pod njihovim nadzorom i pod mojim naredjenjem. 26.10.'93, u 3 i 40 krenuli smo iz baze na naznacenu lokaciju, prvo, peto i sesto odjeljenje rasporedjeno u rejonu ispod tranzita prema pomenutoj skoli i Karingtonki, sa zadatkom blokirati naznacene objekte i onemoguciti spajanje dijela jurisne jedinice 10. brdske iz rejona Toka-Dzeka sa istima u blokiranim objektima. Trece odjeljenje razmjesteno je na lokalitetu ulice Bistrik Medresa sa zadatkom odsjeci odstupnicu u slucaju eventualnog povlacenja pripadnika 10. brdske iz blokiranih objekata. Pripadnici nase jedinice su po predvidjenom planu zaposjeli pomenute lokacije i bili spremni za pocetak akcije u 5 i 30. U naznaceno vrijeme naredio sam suzavanje kruga okruzenja i oprezno prilazenje objektima blokade, pri cemu sam insistirao na budnom posmatranju i izvidjanju dogadjaja oko i u objektu koji je blokiran, te neprekidno izvjestavanje. U neposrednoj blizini osnovne skole cula se jaka paljba iz pjesadijskog naoruzanja, koja je brzo prestala. Potom sam naredio komandiru krila Rasimu da pozove na predaju jurisnike iz blokiranog objekta te da im garantuje licnu bezbjednost. Ovaj poziv nisu prihvatili, nakon krace sutnje poceli su dejstvovati tromblonima po objektima u neposrednoj blizini. Naredio sam dejstvo pjesadijskim naoruzanjem po blokiranom objektu, na sto su jurisnici uzvratili jakom vatrom iz pjesadijskog naoruzanja. Vidjevsi da se ne zele predati, naredio sam dejstvo nitroglicerinskim puskama, dvije, nakon cega je prestala vatra iz blokiranog objekta. Nastaje kraci period sutnje koji smo iskoristili da ih ponovo pozovemo na predaju. U poslijepodnevnim satima ostvario sam kontakt sa komandirom jurisnika pod nadimkom Ceble u vezi predaje, garantujuci mu sigurnost. Pomenuti komandir je pristao na predaju, ubrzo se pojavilo iz blokiranog objekta 40 jurisnika koje sam predao vojnoj policiji. Dio nase jedinice izvrsio je blokadu kvarta u kojem se nalazio stan komandanta Topalovica u ulici 6. novembra od broja 17 do 21. Iz tog kvarta povremeno se oglasavala pucnjava iz pjesadijskog naoruzanja. Naredio sam da se ne uzvraca na pojedinacnu paljbu, da se pojaca osmatranje i izvidjanje prostora koji je bio blokiran. Sredstvima veze izvjestavao sam o uocenim detaljima u zoni blokade, gdje je primijecena grupa civila koja se koristi kao taoci od strane Topalovica i ostalih s njim. Primijeceni su lesevi tri civila i 4 uniformisana lica. Cule su se poruke Topalovica upucene gradjanima da zovu Aliju Izetbegovica i da kazu kako je njima Caco potreban, kako im je valjao, a registrovani su povremeni snajperski hici sa objekta u kome je stanovao Topalovic. Pozivali smo na predaju Topalovica i njegove pripadnike iz blokiranog stana, garantujuci mu sigurnost. Pozive je odbio govoreci: ja se predati necu, a sta dohvatim i stignem, ubicu. Po njegovoj izjavi zacula se vika i pomaganje civila, lica koja su bili taoci. Tada sam naredio da se u pravcu stana koji je blokiran dejstvuje jednim hicem iz nitroglicerinke, sto je i ucinjeno. Sve ove radnje su se desavale u kasnim vecernjim satima. Sistemom veze primio sam naredbu da se obustave sva vatrena dejstva prema blokiranom objektu zbog toga sto je Topalovic ostvario kontakt sa gospodinom Pusinom, i izrazio zelju za predaju. Naredjenje o prekidu dejstava je odmah izdato i strogo postovano. Nakon kraceg vremena vozilom Golf dovezao se gospodin Pusina u pratnji dva nepoznata lica. Tom prilikom cula se veoma bucna rasprava, galama, nakon cega je gospodin Pusina sa pomenutim licima napustio stan Topalovica odlazeci u pravcu grada. Po njegovom odlasku ponovo su se zaculi pojedinacni pucnji iz snajpera i primijeceno je kretanje civila ulicom 6. novembra. Izdao sam naredbu da se u pravcu stana Topalovica upotrijebe hemijska sredstva, suzavac, kako bi prisutni u stanu bili prinudjeni da ga napuste. Naredba je izvrsena. Ponovo smo obavijesteni da prekinemo sva dejstva, sto smo i uradili. Malo zatim dolazi vozilo Golf sa gospodinom Pusinom i pomenutim licima, kao i vozilo dzip. Nakon kraceg boravka gospodina Pusine, iz stana su izasli prisutni, medju kojima i Topalovic, i smjesteni su u pomenuti dzip i u pratnji Golfa uputili se prema gradu. U pasazu objekta na ulazu broj 17 pronasli smo 7 leseva, u stubistu ispred ulaza jos dva lesa uniformisanih lica Armije BiH. Lice mjesta su obezbjedjivali pripadnici nase jedinice odreda MAP-a, policajci druge Policijske stanice Stari Grad, a dubinsko obezbjedjenje davali su pripadnici bataljona vojne policije. Ostatak moga ljudstva bio je rasporedjen na sirem lokalitetu ulice 6. novembar."

Zeljko Lukezic: "Po primanju zadatka u okviru akcije Trebevic 2, po naredbi komande akcije, poveo sam 50 policajaca Laste sa zadatkom da se blokira objekat obdaniste u ulici Svetozara Markovica, gdje je smjestena ceta vojne policije 9. motorizirane brigade. Krenuli smo iz baze 26. oktobra u 3 i 40, podijeljeni u dvije grupe. Jedna grupa od 20 policajaca iz ulice Vase Miskina zaposjela je polozaj, stanove i prolaze u ulici Marsala Tita, i jednom dijelu ulice Logavina, sa zadatkom da onemoguci eventualno izvlacenje snaga iz gore navedenog objekta. Druga grupa od 20 policajaca je krenula sa zadatkom da izvrsi potpunu blokadu ulice Svetozara Markovica i zadanog objekta, da se fizicki uveze sa dijelom snaga u ulici Logavina i dijelom snaga koje su odradjivale objekat u Romanijskoj. Ostalih 10 policajaca izmjesteno je u ulici Leze Perere i dijelu ulice Logavina sa zadatkom da osmatraju i kontrolisu eventualna dejstva iz okolnih zgrada. Svi pripadnici su zaposjeli svoje polozaje u 5 i 20, tako da su u 5 i 30 bili spremni za pocetak akcije. U 6 i 30 naredio sam da grupa od 10 policajaca pridje sa cela objekta na nekih dvadesetak metara, odakle se moze kontrolisati cijela prednja strana objekta. Po zauzimanju tog polozaja primijecena je grupa od desetak pripadnika cete vojne policije 9. motorizirane sa oruzjem, koji su se nalazili u dvoristu ispred objekta. Naredio sam komandiru prvog odjeljenja da ih pozove na predaju, da im se garantuje licna bezbjednost, na sta su oni odmah otvorili vatru. S obzirom da nisu ni nakon naseg petog poziva na predaju prestali sa otvaranjem vatre, na istu im je odgovoreno. Nakon izvjesnog vremena trazili su sanitetsko vozilo za nekolicinu ranjenih, sto sam odmah odobrio. Zatim su poceli pregovori u prostorijama SJB Stari Grad, prvo sa jednim pripadnikom cete vojne policije, a zatim sa Malcom Rovcaninom, gdje su upoznati sa naredbom pretpostavljene komande i uvjereni u licnu bezbjednost. Po povratku Malce Rovcanina u objekat doslo je do predaje svih koji su se u njemu nalazili. Svi su sprovedeni u SJB Stari Grad na dalju obradu. Poslije toga je izvrseno fizicko zaposjedanje objekta. Po zaposjedanju objekta sam izvrsio pomjeranje, spustivsi dio u ulicu Svetozara Markovica gdje se spaja sa Romanijskom, gdje je, po mom misljenju, prije pocetka akcije vec trebala da bude grupa koja je odradjivala objekat u Romanijskoj ulici. Drugi dio snaga sam rasporedio po objektu obdaniste, a ostatak snaga je i dalje ostao u ulici Logavina i Marsala Tita. Poslije odredjenih izvidjanja i pracenja situacije vezane za objekat u Romanijskoj, naredio sam da se fizicki zaposjedne zgrada Vodovoda da bi se doslo s ledja jurisnicima. To je i uradjeno negdje oko 14 i 30 i tom prilikom uhvacena su i razoruzana dvojica pripadnika jurisne cete i predati na dalju obradu u SJB Stari Grad."

Rusmir Mrkovic: "20. 10. obavijesten sam od nacelnika centra da treba da idem na sastanak u MUP u 17 i 30. Upoznat za akciju Trebevic, formiran je uzi stab od 6 clanova, u kojem sam i ja bio. Glavni nosioci zadatka MUP, bataljon vojne policije i Lasta. Dana 21.10. stab je pristupio izradi plana u kome treba da se zauzmu pojedina baze i komande 9. motorizirane i 10. brdske. 22. 10. do 25. 10. stab je precizno izdao zadatke. Tom prilikom Lasta je dobila u 9. motorizovanoj dvije baze i to u Romanijskoj, gdje je bio smjesten jurisni odred, i u Svetozara Markovica. U 10. brdskoj brigadi akciju je vodio Jozo Andjic. Dana 24. 10. doslo je do ubacivanja Crnih labudova u akciju Trebevic 2, koji su dobili zadatak da idu na Romanijsku zajedno sa policajcima iz Laste. Dana 26.10. u 20 sati, na sastanku u MUP-u, gdje su bili prisutni komandant Armije Rasim Delic, ministar Bakir Alispahic, donesena je odluka o pocinjanju akcije Trebevic 26. 10. u 5 i 30, odredjena su komandna mjesta. 26. 10. u 4 dosao sam na komandno mjesto, prije toga izvrsio zadnje pripreme. Objekat u Romanijskoj gdje se nalazio jurisni odred je blokiran i stavljen u okruzenje u 5 i 30. Poslije okruzenja pozvani su na predaju. Oni su izasli, otrcali u zgradu preko puta baze, uzeli taoce i odveli ih u bazu. Opet su pozvani na predaju, nisu nista odgovorili. U to vrijeme izletio je jedan pripadnik koji je poceo da otvara vatru po policajcima i tom prilikom je ranjen pripadnik jurisnog odreda 9. motorizirane. Nakon toga otvorena je zestoka vatra iz njihovog objekta iz svog raspolozivog naoruzanja. Ja sam naredio da samo moji policajci upotrijebe hemijska sredstva. Medjutim, poslije je otvorena jos jaca vatra s njihove strane, na sta sam izdao komandu svim svojim ucesnicima da otvore zestoku vatru. Negdje oko 15 dobio sam naredbu od gospodina Dahic Ismeta da obustavim vatru, da niko ne smije ispaliti nijedan metak. Ja sam to odmah prenio i vatra je obustavljena. U to vrijeme dosli su pred bazu jurisnog odreda predsjednik Vlade dr Haris Silajdzic, ministar MUP-a Bakir Alipahic, komandant Armije Delic Rasim i gospodin Ismet Dahic, s namjerom da izvedu Ramiza Delalica Celu, koji se cijelo vrijeme nalazio u bazi jurisnog odreda. Tu je delegacija ostala oko 45 minuta. Za to vrijeme sam saznao da se Celo nece predati nama, vec nekom iz Predsjednistva. Delegacija je izvela Celu i odvela ga. Unutra su ostali jurisnici, niko mi nije nista rekao sta da radim. Poslije Celinog odlaska pustili su taoce, ja sam uspostavio kontakt sa jednim od jurisnika i rekao sam da se predaju, medjutim, oni su zatezali, jer su za to vrijeme skrivali svo naoruzanje koje se moglo sakriti u zgradama preko puta, i poslije toga, kada su bili sigurni da su sve sakrili, onda je jedan od jurisnika po nadimku Troka rekao da ce se predati za 10 minuta. Poslije 10 minuta poceli su da izlaze iz baze. Ja sam naredio da se pretresu i sprovedu u sabirni centar i da ih se tom prilikom ne smije dirati. Bio sam cijelo vrijeme uz jurisnike dok nije i zadnji prebacen u sabirni centar.

Poslije svega sam koncentrisao dosta ljudstva i sredstava na stan u kojem se nalazio Musan Topalovic Caco. Pomenuti komandant je uzeo taoce. Tada su primijeceni lesevi, otvarana je povremena vatra iz njegovog stana. S nase strane je ispaljen jedan patron iz NGL. Sve ove radnje su ulazile duboko u noc. Dobio sam naredbu da obustavim sva vatrena dejstva, receno je da ce se Caco predati, da ce po njega doci Pusina iz Predsjednistva. Nakon izvjesnog vremena dosao je gospodin Pusina, usao u stan kod Cace, tom prilikom se cula zustra rasprava u stanu i nakon kraceg vremena izasao je Caco zajedno sa gospodinom Pusinom, sjeli su u Golfa i dzipa i udaljili se u nepoznatom pravcu."



Kome je smetao Nedzad Ugljen?

JOS JEDNA NEZAVRSENA PRICA: SLUCAJ HERENDA

Nekako u vrijeme spektakularne dzenaze Musana Topalovica Cace, sutke je ispraceno ubistvo Nedzada Ugljena, pomocnika direktora AID-a. Krivci ni danas nisu pronadjeni. Pola godine ranije, AID je potresla jos jedna afera: otmica Nedzada Herende. Danas se reaktivira sudjenje Edinu Garapliji, osumnjicenom za ovu otmicu. Dani od ovog broja otvaraju dosje Ugljen

Pod protokolarnim brojem 04-2/19.2-875, 29. augusta 1996. godine Generalstab ARBiH, Uprava Vojne bezbjednosti, zabiljezio je svoja saznanja o Nedzadu Herendi, demobiliziranom pripadniku MUP-a R/F BiH koji je "navodno otet, fizicki zlostavljan, s pokusajem ubistva i ispoljenim interesima otmicara prema navodnim aktivnostima gosp. Ugljen Nedzada, Bakira Alispahica i Envera Mujezinovica". Razlog je cinjenica da je 29. juna 1996. ova Uprava telefonskim pozivom "gosp. Muzurovica, rukovodnog radnika kriminalisticke uprave MUP R/F BiH, obavijesten da je u bolnicki centar 'Kosevo' dovezen izvjesni Herenda, ranjen u nogu i glavu, i koji tvrdi da je nad njim izvrsena otmica, te je rekao da je on bezbjednjak. Provjerom u evidencijama OSVB 1. Korpusa utvrdili smo da u SVB 1. Ko nema angazovanih pripadnika SVB sa prezimenom Herenda, te smo o ovom odmah obavijestili gosp. Muzurovica koji nam je tom prilikom trazio broj USVB GSA kako bi i nadlezne iz USVB GSA ARBiH obavijestio o navedenom slucaju"?!

No, nije samo Muzurovic bio zbunjen pitanjem "ciji je Herenda": nedugo zatim, izvjestava Uprava Vojne bezbjednosti, telefonira radnik AID-a Izet Licina obavjestavajuci Armiju o istom dogadjaju?! Uprava vojne bezbjednosti donosi odluku: posjetiti Kosevo i ranjenika. Licina trazi da krenu zajedno i putem obavjestava vojne kolege da ce i Muzurovic poslati kriminalistickog inspektora i patrolu policije. Ljekar podnosi svoj izvjestaj: "Na tijelu Herende ima vise povreda koje su mogle nastati kao posljedica vezivanja i fizickog zlostavljanja, a u predjelu glave - lobanje ima povredu eksplozivne prirode koja je mogla nastati upotrebom vatrenog oruzja tako da se na rendgenskom snimku vide parcad metala u lobanji i da slicne dvije povrede ima u predjelu koljena desne noge koje su sigurno nastale upotrebom vatrenog oruzja jer se na rendgenskom snimku ovog dijela tijela mogu uociti strana metalna tijela oblika zrna koja se ispaljuju iz vatrenog oruzja."

U bolnickoj sobi su uz Herendu tri inspektora CSB-a Sarajevo i muskarac koji je poznavao Herendu: inspektori tvrde da su tek stigli i jos nisu obavili razgovor. Herenda lezi sa imobilisanom desnom nogom i sanitetski zbrinutom ranom na glavi. "Bilo je vidno da se nalazi u stanju soka, te da je veoma uplasen. Odjeca koju smo vidjeli u prostoriji je bila izrazito natopljena krvlju. Njegovo se tijelo treslo i imalo je nekontrolisane kontrakcije misicnog sustava, a sam Herenda se zalio na veoma jake bolove u predjelu pete desne noge." Izjava pocinje identificiranjem: rodjen je 27. 07. 1953, sin Alije i Sefike, bio angazovan u MUP-u R/F BiH, radio za potrebe gosp. Nedzada Ugljena, te demobilisan u mjesecu decembru 1995. "Herenda je dalje istakao da je nad njim izvrsena otmica od njemu poznatih lica, da je fizicki zlostavljan, a potom i da je pokusana njegova likvidacija. Do otmice je doslo po njegovim navodima u utorak 25. 06. 1996. god. na lokaciji naselja Ciglane u jednom od pasaza, gdje je zaustavljen od lica koja su zaposlena u razlicitim strukturama MUP R/F BiH koja su na veoma drzak nacin, uz prijetnju vatrenim oruzjem, izvrsili njegov pretres i potom ga pod prijetnjom oruzjem uveli u automobil marke BMW kojim su ga odvezli na siri lokalitet naselja Bjelave. Prilikom ove otmice prijeceno mu je pistoljem, pistolj mu je prislanjan na slijepocnicu, te mu je govoreno da je on '...veliki igrac...' i da on '...dobro zna zbog cega se ovo radi…'"

Dalje se navodi da je vozilom BMW odvezen u prvu ulicu lijevo u koju se skrece iz ulice Hriste Boteva, u neku staru kucu koja ima veoma taman namjestaj. U ovoj kuci su se dvojici otmicara pridruzila jos dva lica - otmicara, i odmah su zapocele fizicke torture i nanosenje udaraca. Potom je istim vozilom odvezen u nepoznatom pravcu jer su ga natjerali da savije ledja i u toku voznje stavi glavu u visinu koljena: dovezen je pred neki objekt, uvezen sa vozilom u garazu, odakle je proveden kroz hodnik i uveden u prostoriju u kojoj je ostao do kraja torture i pokusaja likvidacije. Smatra da se ovaj objekt nalazi u blizini aerodroma jer je neprekidno cuo zvukove aviona, odnosno karakteristicne zvukove aviomotora prilikom spustanja i polijetanja aviona.

Otmicari su se posebno interesovali za gosp. Nedzada Ugljena i Bakira Alispahica, te su pitali ko je za njih prenosio drogu, gdje se nalaze pare od sverca, sta trenutno rade, gdje se nalaze centri za prisluskivanje i osmatranje, sta radi gosp. Enver Mujezinovic.

Herenda je naveo da je prepoznao "izvjesnog Murana zvanog Muco, pripadnika specijalne jedinice MUP R/F BiH, koji ga je fizicki maltretirao i zlostavljao, te izvjesnog Harisa, koji nosi rijetku bradu i koji ga je isljedjivao, te koji je na kraju pokusao izvrsiti njegovu likvidaciju a kojeg je takodjer vidjao u zgradi MUP-a, i da su svi otmicari pripadnici MUP-a". Naveo je da su otmicari u toku njegovog zlostavljanja i isljedjivanja redovno obavljali namaz. "Na nase pitanje odgovorio je da se otmicari nisu interesovali za pripadnike Armije RBiH. Istakao je da su u vecernjim satima (najvjerovatnije 28./29. 06. 1996. god.) do njega dosli Haris i jos jedan od otmicara, pitali ga kojom nogom igra fudbal, da bi mu potom Haris iz API 'skorpion' u desnu nogu u predio koljena ispalio dva metka, a nakon tog pucao u glavu. Posto su otmicari pomislili da je ubijen, navodno su ga stavili u vrece i odvezli na njemu nepoznato mjesto gdje su ga bacili u saht i pokusali zatrpati betonskim blokovima i ciglama. Iz ovog sahta se uspio izvuci". Pronadjen je na jednoj komunikaciji na podrucju opcine Ilijas. Razgovor je prekinut na zahtjev ljekara.



Spisak za hapsenje

Vodje operativnih grupa dobile su spisak OBAVEZNIH za hapsenje: Musan Topalovic Caco, Hasic Senad, Pecar Senad, Ramic Mensur Menso, Seferovic Samir Ceble, Haskic Enes Zela, Colakovic Sead Deba, Emir Topalovic Nane, Hrkovic Fadil, Kubat Zijo, Cackic Mensur, Spico (brat Colakovic Seada), Kurtovic Rasim Cajka, Rakic Dino i njegov brat Samir, Tuzovic Bajazit zvani Baja, Dzemo Topalovic, Delalic Ramiz, Jukic Izet, Demirovic Mirsad Mirso, Hota Mustafa Musa, Kadic Sejo, Kapur Kemo, Rovcanin Malco, Kenan, Basovic Fikret, Celo Amer, Causevic Elvedin.



Cestitke

U muku koji je nastupio nakon 26. oktobra 1993. ipak su stizale i cestitke: "povodom uspjesno izvedene akcije suzbijanja kriminala u Sarajevu", Armiji i policiji pisma podrske i zahvalnosti uputili su Selim Hadzibajric, ispred Predsjednistva Opcine Stari Grad, Edah Becirbegovic, u ime Merhameta, Muhamed Kupusovic, u ime Skupstine grada, Husein Kamber, ispred Opcine Centar, i tadasnji gradonacelnik Muhamed Kresevljakovic.





Objavljeno u broju 177 DANA, 20. oktobar / listopad 2000.